Schijnzelfstandigheid

Werkenden en werkverschaffers zijn verplicht om hun werkrelatie goed te beoordelen. Dit is geregeld in de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties die sinds 1 mei 2016 is ingegaan. Kernvraag in de werkrelatie is: gaat het om een arbeidsovereenkomst, of werken we samen op basis van een opdracht?

Ongeveer 13% van de werkenden die werknemer zijn bij een werkgever bouwt geen pensioen op. Dit kan een aantal oorzaken hebben:

• zij vallen buiten een verplicht gestelde regeling;
• de werkgever heeft zijn werknemers niet aangemeld; of
• zij hebben zelf geen alternatieve opbouw van hun pensioen geregeld.

Een andere groep werkenden zijn de zelfstandig ondernemers. In Nederland bouwt ongeveer 94% van hen geen pensioen op. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek en De Nederlandsche Bank blijkt dat velen van hen onvoldoende andere bronnen hebben om in hun inkomen te kunnen voorzien als zij ouder worden en niet meer kunnen of willen werken.

Het is belangrijk dat alle werkenden die nu geen pensioen opbouwen, nadenken over hun inkomen voor later. Op mijnpensioenoverzicht.nl kan iedereen eenvoudig nagaan of hij of zij pensioen opbouwt en hoeveel.  Voor werkenden die geen pensioen opbouwen, is op de site www.geenpensioen.nl van de SER meer informatie beschikbaar. Daar wordt uitgelegd wat iemand kan doen als hij of zij geen pensioenregeling heeft.

Als een werkende besluit om zijn of haar baan op te zeggen bij een werkgever om zelfstandig ondernemer te worden, dan kan hij of zij vrijwillig pensioen (blijven) opbouwen bij het huidige pensioenfonds. De zelfstandig ondernemer betaalt de pensioenpremie dan zelf. Op mijn pensioenoverzicht.nl en bijwelkpensioenfondshoorik.nl kan de zelfstandig ondernemer zien bij welk pensioenfonds hij of zij als werknemer was aangesloten.

Als iemand werkt als zelfstandig ondernemer kan het zijn dat hij of zij in de praktijk toch geen echte zelfstandige is. Hoe zit dat precies? Het is bepalend in welke omstandigheden het werk voor een opdrachtgever worden uitgevoerd. Daarvoor gelden diverse criteria, zoals de vergoeding en werktijden. Wat de werkende en de opdrachtgever met elkaar op papier hebben afgesproken is dus niet doorslaggevend. Via de handige tool  van de Belastingdienst kan een werkende eenvoudig nagaan of hij of zij echt zelfstandig is of eigenlijk werknemer.

Blijkt uit de tool blijkt dat de werkende in de praktijk eigenlijk een werknemer is? Dan is het belangrijk dat hij of zij in gesprek gaat met de opdrachtgever(s) over het aanbieden van een dienstverband en een correctie over de periode die de werkende al gewerkt heeft. Er is dan misschien ook recht op pensioenopbouw. Is de opdrachtgever eigenlijk de werkgever en biedt die een pensioenregeling aan? Dan kan de werkende hem vragen om voor een aansluiting bij een pensioenregeling te zorgen, als dat hoort bij de afspraken binnen het bedrijf of de sector. Op het salaris wordt dan pensioenpremie ingehouden en de werkgever betaalt de pensioenpremie aan het pensioenfonds. De werkende kan op mijnpensioenverzicht.nl vervolgens zien of de aanmelding goed is geregistreerd.

Zowel de opdrachtgever als de zelfstandig ondernemer moeten beiden beoordelen of sprake is van zelfstandig ondernemerschap of van werknemerschap. De Belastingdienst kan sinds 1 januari 2025 een controle uitvoeren of die beoordeling in de praktijk klopt. Op de site van de Belastingdienst zijn de regels en een tool beschikbaar.

Het is belangrijk dat de zelfstandig ondernemer de regels goed naleeft en bij iedere opdracht checkt of de feitelijke werkomstandigheden daadwerkelijk passen bij zelfstandig ondernemerschap. Blijkt dat niet zo te zijn? Dan kan hij of zij vaak geen aanspraak maken op pensioen (over het verleden). Wil je pensioen opbouwen, dan betaal je ook premie via je werkgever. Je werkgever houdt werknemerspremie in op je salaris.  Die premie wordt ook gevraagd met terugwerkende kracht.

Is een werkende ten onrechte aangemerkt als zelfstandig ondernemer? Dan is het belangrijk dat hij of zij dit tijdig meldt bij het pensioenfonds. Daarmee kan het mislopen van pensioenopbouw voorkomen worden. Is de aanmerking als zelfstandig ondernemer terecht? Dan kan die contact opnemen met het pensioenfonds en verzoeken om een vrijwillige aansluiting. Als de zelfstandig ondernemer eerder als werknemer in dezelfde sector heeft gewerkt, dan kan hij of zij vragen om een vrijwillige voortzetting van de pensioenopbouw.

Als een opdrachtgever gebruik maakt van de diensten van zelfstandig ondernemers, dan moet die ervoor zorgen dat de feitelijke werkomstandigheden steeds passen bij zelfstandig ondernemerschap. Als dat in de praktijk niet zo blijkt te zijn, dan kan dat vergaande financiële gevolgen hebben voor de onderneming. De aansluiting van de werkende bij het pensioenfonds en achterstallige pensioenpremies kunnen dan alsnog bij de onderneming worden gevorderd. Ook met terugwerkende kracht. Het is dus belangrijk om naheffingen te voorkomen door te zorgen voor een juiste beoordeling van de arbeidsrelatie en, indien van toepassing, de tijdige aansluiting bij een pensioenfonds. Op de website van het pensioenfonds van de sector is meer informatie hierover beschikbaar. Kijk op www.bijwelkpensioenfondshoorik.nl voor het juiste pensioenfonds.